Ngày 23/10/2025, với sự phối hợp của Bệnh viện Đa khoa Đồng Tháp, các buổi trao đổi gắn kết công chúng đã được OUCRU thực hiện nhằm tìm hiểu nhận thức về kháng sinh, kháng kháng sinh và quản lý sử dụng kháng sinh với người tham gia là bệnh nhân, người nhà bệnh nhân đang trong quá trình điều trị tại bệnh viện và cán bộ y tế. Hoạt động này là một phần trong nỗ lực thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng vào các hoạt động nghiên cứu triển khai phòng chống kháng thuốc kháng sinh – một vấn đề y tế toàn cầu đang ngày càng cấp bách.
Theo nội dung được chia sẻ, việc sử dụng kháng sinh không còn là điều xa lạ với phần lớn người tham gia. Điều đáng mừng là nhận thức của cộng đồng đã có sự chuyển biến rõ rệt: mọi người hiểu rằng kháng sinh là loại thuốc cần được sử dụng đúng cách, đúng liều, và đặc biệt là phải theo chỉ định của bác sĩ – không nên tùy tiện ra hiệu thuốc mua dùng.
Không chỉ dừng lại ở việc “biết”, một số người tham gia chia sẻ khi chưa rõ về loại thuốc, liều lượng hay tác dụng, họ chủ động, sẵn sàng hỏi cán bộ y tế mà không còn mang tâm lý e ngại, sợ bị trách mắng như trước đây. Thậm chí, một số người còn chia sẻ rằng họ đã bắt đầu quan tâm đến việc trao đổi với bác sĩ về tác dụng lợi – hại khi được chỉ định kháng sinh, đồng thời chủ động theo dõi quá trình dùng thuốc của bản thân hoặc người thân để kịp thời phản hồi cho cán bộ y tế nếu có dấu hiệu bất thường. Những hành động nhỏ nhưng đầy ý nghĩa này cho thấy không chỉ quan tâm về chất lượng kết quả điều trị mà bệnh nhân và người nhà còn bắt đầu quan tâm đến các loại thuốc mình đang được chỉ định.
Hình 1,2: Bệnh nhân và người nhà bệnh nhân chia sẻ hiểu biết của mình về kháng sinh (Nguồn: OUCRU)
Trong cuộc thảo luận cùng nhóm cán bộ y tế, những quy định liên quan đến chương trình Quản lý sử dụng kháng sinh theo quyết định của Bộ Y tế đã được đưa ra bàn luận, trao đổi và cập nhật. Bên cạnh đó, các quy trình, chương trình và chiến lược truyền thông nâng cao nhận thức cho bệnh nhân, người nhà và cả cán bộ y tế cũng được phân tích kỹ lưỡng, với nhiều giải pháp được đề xuất để cải thiện chất lượng triển khai.
Theo người tham gia thảo luận, phần lớn người dân vẫn chưa có nền tảng kiến thức đầy đủ về thuốc, nên các câu hỏi thường xoay quanh việc “Thuốc này có dùng được không?”, “Có đủ thuốc, đủ liều không?”, thay vì những câu hỏi chuyên sâu như “Thuốc này là gì?”, “Tác dụng ra sao?” hay “Có nguy cơ kháng thuốc không?”. Điều này cho thấy nhu cầu cấp thiết trong việc nâng cao nhận thức và kỹ năng hỏi – đáp y tế trong cộng đồng.
Một trong những đề xuất nổi bật là cần đẩy mạnh công tác truyền thông, đưa vấn đề kháng kháng sinh vào các hoạt động của Ban cố vấn cộng đồng để thu hút sự quan tâm và lấy ý kiến từ nhiều phía.
Hình 3: Cán bộ y tế chia sẻ về chiến lược truyền thông nhằm nâng cao kiến thức về kháng kháng sinh cho cộng đồng (Nguồn: OUCRU)
Vậy Ban cố vấn cộng đồng là gì? Đây là một sáng kiến đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự tham gia của người bệnh vào quá trình triển khai các nghiên cứu về sử dụng kháng sinh hợp lý. Ban cố vấn cộng đồng có thể bao gồm các thành viên đến từ nhiều vị trí khác nhau như bác sĩ, điều dưỡng, dược sĩ, bệnh nhân và người nhà bệnh nhân. Với vai trò phản biện, góp ý và kết nối, Ban cố vấn giúp phản ánh nhu cầu thực tế từ phía người dân, đồng thời hỗ trợ nâng cao chất lượng điều trị thông qua việc thúc đẩy sự minh bạch và đồng thuận trong sử dụng thuốc.
Xem thêm các bài viết về Ban cố vấn cộng đồng
Thông qua các cuộc trò chuyện gợi mở, OUCRU đã tìm hiểu mức độ hiểu biết của cộng đồng về kháng sinh, cách sử dụng thuốc đúng cách và vai trò của từng cá nhân từ bệnh nhân, người nhà và các cán bộ y tế trong việc ngăn ngừa tình trạng kháng kháng sinh.
Việt Nam đã ban hành Chiến lược quốc gia về phòng, chống kháng thuốc giai đoạn 2023–2030, tầm nhìn đến 2045 theo Quyết định số 1121/QĐ-TTg. Chiến lược này đặt mục tiêu kiểm soát cơ bản tình trạng kháng thuốc vào năm 2045, thông qua các giải pháp như:
- Nâng cao nhận thức cộng đồng
- Củng cố hệ thống giám sát kháng thuốc
- Sử dụng thuốc kháng sinh hợp lý, an toàn và có trách nhiệm
- Phối hợp liên ngành giữa y tế, nông nghiệp, môi trường
