Bối cảnh

Mặc dù là một cấu phần quan trọng trong các kế hoạch của quốc gia nói riêng và toàn cầu nói chung nhằm kiểm soát tình trạng kháng kháng sinh, việc triển khai quản lý sử dụng kháng sinh (QLSDKS) tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Cần có thêm bằng chứng về hiệu quả và tác động của các chiến lược triển khai chương trình QLSDKS tại các nước có thu nhập trung bình thấp như Việt Nam. Dựa trên kinh nghiệm và quan sát từ các nghiên cứu triển khai trước đây, các can thiệp trong chương trình QLSDKS ở cấp tỉnh tại Việt Nam là khả thi nhưng bị hạn chế bởi các vấn đề liên quan đến kinh nghiệm triển khai vận hành và cam kết thực hiện; trong khi đó, việc triển khai ở cấp huyện còn gặp nhiều khó khăn hơn do hạn chế về nguồn lực và năng lực của đội ngũ cán bộ y tế.

Trong nghiên cứu này, chúng tôi sẽ đánh giá tác động của chương trình QLSDKS theo mô hình mạng lưới các bệnh viện kết hợp với phương pháp nghiên cứu hành động có sự tham gia (PAR) (Hình 1) để xác định, áp dụng và đánh giá các biện pháp can thiệp phù hợp với điều kiện của mỗi cơ sở, và cân nhắc đến yếu tố đa dạng về bối cảnh trong mỗi bệnh viện thuộc mạng lưới. Thông qua áp dụng quy trình PAR, nghiên cứu sẽ hỗ trợ thúc đẩy các mối quan hệ hợp tác trong và giữa các bệnh viện thuộc mạng lưới, tăng cường năng lực của các bệnh viện tuyến huyện và xây dựng khả năng tự triển khai chương trình từ chính đơn vị – yếu tố quan trọng để đảm bảo tính bền vững lâu dài của hoạt động QLSDKS nói riêng và kiểm soát kháng kháng sinh nói chung.

Các cán bộ nghiên cứu tại bệnh viện sẽ tham gia vào quá trình nghiên cứu để đánh giá và xác định những vấn đề cần cải thiện, đồng thời lập kế hoạch hành động và đánh giá tác động của các biện pháp can thiệp tại cơ sở. Việc tham gia vào mạng lưới các bệnh viện triển khai chương trình QLSDKS sẽ tạo điều kiện cho các cán bộ y tế tại bệnh viện tuyến huyện được trao đổi kinh nghiệm thường xuyên, tiếp cận nguồn lực và hướng dẫn từ các bệnh viện tuyến tỉnh. Cách tiếp cận này góp phần duy trì tính liên tục trong chăm sóc bệnh nhân trong cả các trường hợp cần chuyển tuyến đối với điều trị các bệnh nhiễm trùng.Hình 1: Tổng quan về phương pháp triển khai nghiên cứu dưới sự chỉ đạo, điều phối và hỗ trợ của Sở Y tế tại mỗi tỉnh

Mục tiêu

Nghiên cứu này nhằm đánh giá tác động của việc triển khai chương trình quản lý sử dụng kháng sinh thông qua mạng lưới bệnh viện địa phương và phương pháp nghiên cứu hành động có sự tham gia đối với hai nhóm chỉ số chính: mức độ sử dụng kháng sinh và kết quả lâm sàng. Đồng thời, nghiên cứu cũng xem xét khả năng ảnh hưởng đến tính kháng thuốc ở vi khuẩn trong hệ đường ruột của bệnh nhân.

1. Đánh giá tác động của chương trình QLSDKS triển khai qua mạng lưới các bệnh viện đến lượng kháng sinh sử dụng và kết quả lâm sàng của bệnh nhân.
2. Đánh giá tính khả thi, tính phù hợp về chi phí hiệu quả, khả năng chấp nhận, tính công bằng, tính bền vững và khả năng nhân rộng mạng lưới các bệnh viện triển khai QLSDKS
3. Tìm hiểu tác động của chương trình QLSDKS trong mạng lưới các bệnh viện tới tỉ lệ mang vi khuẩn cư trú gram âm (Klebsiella, Escherichia coli, Acinetobacter spp., Pseudomonas aeruginosa) kháng thuốc đối với các nhóm kháng sinh cụ thể bao gồm carbapenem.
4. Xác định các cơ hội trong bối cảnh cụ thể có thể hỗ trợ triển khai chương trình QLSDKS trong mạng lưới các bệnh viện.

Kết quả

Đến hết quý III năm 2024, nhóm nghiên cứu đã hoàn tất các thủ tục phê duyệt cần thiết để triển khai nghiên cứu và tổ chức các buổi họp giới thiệu với lãnh đạo cấp tỉnh, các bệnh viện đại diện các bệnh viện tuyến tỉnh và huyện tại hai tỉnh. Chúng tôi đã giới thiệu về nghiên cứu và xác định được danh sách các đơn vị tham gia vào mạng lưới triển khai chương trình QLSDKS (Hình 2). Hoạt động khảo sát ban đầu nhằm tìm hiểu thông tin và các chỉ số cần thiết để phục vụ cho quá trình lập kế hoạch và nghiên cứu hành động có sự tham gia của các nhóm nghiên cứu tại bệnh viện sẽ sớm được triển khai.

Hình 2: Các bệnh viện thuộc mạng lưới triển khai chương trình QLSDKS trong khuôn khổ dự án ASPARNet tại Việt Nam